Demokratik bir seçim sürecinin temel yapı taşlarından biri olan sandık kurulu, seçimlerin adil ve güvenilir bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan önemli bir aktördür. Sandık kurulu üyeleri, seçimlerin düzenlenmesi, oy verme sürecinin yönetilmesi ve sonuçların doğru bir şekilde kaydedilmesi gibi önemli görevleri üstlenirler. Bu yazıda, Yüksek Seçim Kurulu‘na (YSK) göre sandık kurulunun görevlerini ve sorumluluklarını ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz.
Sandık Kurulu Üyeleri Neler Yapar?
Seçim Hazırlıkları
- Sandık kurulu üyeleri, seçim sürecinin başlamadan önce sandık malzemelerinin hazırlanmasında görev alır. Bu malzemeler arasında oy pusulaları, zarflar, mühürler, oy sandığı ve gerekli belgeler yer alır.
- Seçmen listelerinin kontrol edilmesi ve güncel olup olmadığının doğrulanması da sandık kurulunun sorumluluğundadır.
- Sandık bölgesindeki oy kullanma alanının düzenlenmesi, güvenliğin sağlanması ve gerekli önlemlerin alınması da sandık kurulunun görevlerindendir.
Oy Verme Süreci
- Sandık kurulu üyeleri, oy verme sürecinin başlatılması ve yönetilmesi konusunda sorumluluk taşır.
- Seçmenlerin kimliklerinin doğrulanması ve kaydın kontrol edilmesi görevini yerine getirirler.
- Seçmenlere oy kullanma talimatlarını açıklar, gerektiğinde yardımcı olurlar ve soruları yanıtlarlar.
- Oy pusulalarının ve zarfların dağıtımını gerçekleştirir, mühürlerin kullanılmasını sağlar ve oy verme sürecinin gizlilik içinde gerçekleşmesini sağlar.
- Sandık bölgesinde düzeni korur, olası anlaşmazlıklara tarafsız bir şekilde müdahale eder ve adil bir oy verme ortamı yaratır.
Oy Sayımı ve Sonuç Bildirimi
- Oy verme süreci tamamlandıktan sonra sandık kurulu üyeleri, oy sayımını gerçekleştirir.
- Oy pusulalarını dikkatlice sayar, sonuçları kaydeder ve tutanakları düzenler.
- Oy sayımının doğruluğunu kontrol eder ve sonuçları belirlenir.
- Seçim sonuçlarını ilgili mercilere rapor eder ve sandık sonuçlarının güvenilir bir şekilde açıklanmasını sağlar.
Sandık görevlisi görevli olduğu sandığa gitmezse ne olur?
Sandık görevlileri, seçim sürecinde belirlenmiş yasal sorumlulukları yerine getirmekle yükümlüdür. Sandık görevlilerinin sandığa gitmemesi, yasal sorumluluklarının ihlali anlamına gelir. Bu durumda, ilgili hukuki yaptırımlar ve cezai sorumluluklarla karşılaşma riski vardır.
Sandık kurulunun oluşturulması için en az 4 kişiye ihtiyaç vardır. Bir eksiklik olduğunda sandık başkanı müşahitlerden veya seçmenlerden sandık görevlisi olmasını isteyebilir. Ancak bu esnada sandık görevlisi olan kişinin görevli olduğu sandık kendi kayıtlı olduğu sandık değilse orada oy kullanamaz. Sandık başkanının izniyle kendi sandığına oy kullanmaya gidip geri gelmesi gerekir.
Sandık kurulu kimlerden oluşur?
Sandık kurulu, bir sandık başkanı, bir ihtiyar meclisi üyesi ve son seçimde en çok oy alan beş siyasi partinin üyelerinden oluşur.
Sandık Başkanının Görevleri Nelerdir?
Oy Verme Sürecinin Yönetimi
Sandık başkanı, oy verme sürecinin düzenlenmesi ve yönetilmesinden sorumludur. Bu süreçte aşağıdaki görevleri yerine getirir:
- Seçmenlerin kimliklerini doğrular ve kayıtlarını kontrol eder.
- Oy kullanma talimatlarını açıklar ve seçmenlere gerektiğinde yardımcı olur.
- Oy verme kabinlerinin düzenini sağlar ve gizliliğin korunmasını sağlar.
- Oy pusulalarının dağıtımını yapar ve mühürlerin kullanılmasını denetler.
- Oy verme sürecindeki her adımın adil, şeffaf ve doğru bir şekilde ilerlemesini sağlar.
Sandık Kurulu Üyelerini Yönlendirme
Sandık başkanı, diğer sandık kurulu üyelerini denetler ve görevlerini yerine getirmeleri için yönlendirir. Bu kapsamda aşağıdaki görevleri üstlenir:
- Sandık kurulu üyelerinin görev ve sorumluluklarını açıklar.
- Oy sayımı ve sonuçların kaydedilmesi gibi işlemlerde diğer üyelere rehberlik eder.
- Sandık kurulu üyelerinin görevlerini adil, tarafsız ve yasalara uygun bir şekilde yerine getirmelerini sağlar.
Sorunların Çözümü ve Anlaşmazlık Yönetimi
Sandık başkanı, sandıkta oluşabilecek sorunları çözer ve olası anlaşmazlıkları yönetir. Bu kapsamda aşağıdaki görevleri yerine getirir:
- Seçmenlerin veya sandık görevlilerinin ortaya çıkabilecek sorunlarını dinler ve çözüm bulmaya çalışır.
- Yasalara uygun şekilde itirazların değerlendirilmesini sağlar.
- Gerekli durumlarda ilgili mercilere başvurur ve gereken talimatları izler.
Tutanağın Düzenlenmesi ve İlgili Belgelerin Tamamlanması
Sandık başkanı, oy sayımı ve sonuçların kaydedildiği tutanağı düzenler ve ilgili belgelerin tamamlanmasını sağlar. Bu kapsamda aşağıdaki görevleri üstlenir:
- Oy sayımını dikkatlice takip eder ve sonuçları kaydeder.
- Tutanağı doğru ve eksiksiz bir şekilde düzenler.
- Gerekli belgelerin imzalanmasını ve ilgili mercilere iletilmesini sağlar.
Kimler sandık görevlisi olabilir?
Türkiye’de sandık görevlisi olabilmek için aşağıdaki şartları taşımak gerekmektedir:
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
Sandık görevlisi olmak için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak şarttır. Yabancı uyruklu kişiler sandık görevlisi olarak atanamazlar.
18 yaşını doldurmuş olmak Sandık görevlisi olabilmek için reşit olunması gerekmektedir. 18 yaşını doldurmuş seçmen kaydı olan kişiler sandık görevlisi olmak için başvurabilir.
İyi hal sahibi olmak
Sandık görevlisi olarak atanabilmek için hukuki açıdan “iyi hal” sahibi olmanız gerekmektedir. Herhangi bir suç kaydınızın bulunmaması veya ahlaki değerlere uygun bir yaşam sürdürdüğünüzden emin olunması beklenir.
Kamu görevlileri için uygunluk
Kamu görevlileri, sandık görevlisi olarak atanmak istediklerinde görevlerine devam edebilmek için izin almaları gerekebilir. Bu durum, kamu kurum ve kuruluşlarının politikalarına ve düzenlemelerine bağlı olarak değişebilir.
Eğitimlere katılmak
Sandık görevlisi olarak atanmadan önce, seçim kurulları tarafından düzenlenen eğitimlere katılmanız istenebilir. Bu eğitimler, sandık görevlilerinin görevlerini doğru ve etkin bir şekilde yerine getirebilmeleri için önemlidir.
Sandık görevlisi olmak için belirtilen şartları taşıyorsanız, seçim dönemlerinde yerel seçim kurullarına başvuruda bulunabilir ve sandık görevlisi olarak atanma sürecine dâhil olabilirsiniz. İlgili seçim kurulu, başvuruları değerlendirir ve uygun adayları sandık görevlisi olarak atar.
Diğer bilgi yazılarımıza ulaşmak için tıklayınız.